De Psychologie van Zelfrealisatie

De psychologie van zelfrealisatie is een psychologie met een ontwikkelingsvisie. In de Westerse psychologie gaan de meeste theorieën over ontwikkeling niet verder dan de ontwikkeling tot een sterk en weerbaar ik, of een volwassen ik. In enkele andere Westerse visies, maar vooral veel Oosterse visies eindigt de ontwikkeling van de mens niet bij zijn volwassen ik. Sterker nog, daar wordt het pas echt interessant. We kunnen en mogen het ik ontstijgen. Ze gaan over het integreren van het ik in iets groters, iets meer omvattend. Al sluiten de visies elkaar niet uit, ze liggen vooral in elkaars verlengde.

De ontwikkeling van wijsheid

De psychologie van zelfrealisatie is ook gericht op de ontwikkeling van wijsheid. Als je het ik gaat overstijgen dan komt er pas ruimte voor wijsheid. Het ik maakt gebruik van intelligentie, van verstandelijke vermogens. Het neigt zich af te sluiten voor veel gevoelens, voor ervaringen en situaties die als bedreigend worden ervaren door dat ik. Maar feitelijk is het de weerstand van dat ik zelf dat het een probleem maakt. De wijsheid die bijvoorbeeld in bepaalde gevoelens besloten ligt, de diepere lagen en de intenties van die gevoelens en emoties, dat is iets waar een ik moeilijk bij kan. Omdat het voorbij zichzelf moet kijken om wijsheid te vinden.

Maar wijsheid is niet zomaar alles weten. Sterker nog het is vooral niet-weten, vooral weten dat je niet weet. Het is verwondering en altijd weer opnieuw kijken met de blik van een beginneling. Het is ook zien dat het leven en de wereld complex en dynamisch zijn en wel in die mate dat we het gewoon niet kunnen begrijpen, bevatten en overzien. Het hele leven is één groot spanningsveld van paradoxen en die kan het ik niet bevatten, die kan het ik niet snappen met haar verstand. Alleen vanuit wijsheid kunnen we daar oog voor hebben en daar recht aan doen. Dus de psychologie van zelfrealisatie wil ook recht doen aan die paradoxale aard van het leven en daarmee lijkt hij ook wetenschappelijk moeilijker te toetsen. Maar we kunnen het wel zelf, direct ervaren, door zelfonderzoek.

{{button-1="/attributes"}}

{{psychologie-1="/attributes"}}

Zelfrealisatie door zelfonderzoek

De psychologie van zelfrealisatie is dus een psychologie die bedoeld is als beoefening. Het is niet zomaar een theorie of een verzameling theorieën en modellen om verstandelijk jezelf en anderen beter te begrijpen. Nee, het is een psychologie die houvast wil geven bij de vragen ‘hoe te leven?’ en ‘hoe te zijn?’. De uitnodiging is de beoefening van zelfonderzoek, om te zijn wie je ten diepste bent. Dit draait niet om verstandelijk begrijpen wie je ten diepste bent. Dat mag, dat is leuk meegenomen, voor zover we dat kunnen snappen.

Het is dus ook een psychologie van de eerste persoon ‘ik’ en niet van de derde persoon ‘hij’ of ‘zij’. Het is een persoonlijke, intieme psychologie die we voor onszelf hebben te onderzoeken en toe te passen. Het gaat niet over de ander. Want in deze psychologie geldt, zelfs als we het over de ander hebben, dan gaat het over onszelf. De psychologie van zelfrealisatie is een theorie, net als alle andere theorieën. Alleen dit is een theorie waarbij, door hem toe te passen, je mag ontdekken dat de theorie tekort schiet. En dat je de werkelijkheid waar de theorie naar verwijst gaat zien, gaat ervaren.

Beoefenen en ervaren, dat is de uitnodiging van de psychologie van zelfrealisatie. Het is een valide psychologische theorie, maar we kunnen hem slechts op onszelf toepassen. Wij zijn zelf het onderzoeksobject. We kunnen elkaar daarop bevragen en we kunnen allerlei hypotheses vormen en toetsen, maar zolang niet de uitnodiging tot zelfonderzoek wordt aangegaan, dan zul je er niets mee opschieten. Als je je de uitnodiging volledig aan gaat, dan zul je inzicht ontwikkelen, wijsheid ontwikkelen. Dan zul je thuiskomen bij jezelf, weten wat verlichting is en van daaruit kunnen leven. Dan ga je vanzelf zien dat je de psychologie van zelfrealisatie niet meer nodig hebt, dat hij leeg is en dat die niets voorstelt vergeleken met wie je werkelijk bent.

{{psychologie-2="/attributes"}}